Nhân sâm là một vị thuốc quý, song đó không phải là thứ “vạn linh chi dược”. Hơn nữa, nếu sử dụng không hợp lí, còn có thể dẫn đến cái họa “sát thân phá gia” như người xưa đã cảnh báo.
Nhân sâm tốt không?
Đang khỏe mua nhân sâm dùng
Chị Đỗ Hoàng Hương – Hà Đông, Hà Nội kể có người quen ở bên Hàn Quốc thường gửi nhân sâm về cho chị bán. Chị nghĩ đây là thuốc quý nên cũng tự thưởng cho gia đình mình bằng cách bồi bổ nhân sâm hàng ngày.
Chị Hương thường thái lát nhâm sâm ngâm với mật ong và ăn hàng ngày với hi vọng bồi bổ sức khỏe. Tuy nhiên, một thời gian sau chị Hương thấy người mệt mỏi, ra m.áu mũi. Quá lo sợ, chị Hương đi khám bác sĩ cho biết chị bị tăng huyết áp và các triệu chứng ra m.áu mũi, táo bón là do chị đã dùng nhân sâm để bồi bổ. Bác sĩ cho rằng nhân sâm không dành cho người khỏe mạnh và tự ý dùng đôi khi còn gánh tác dụng phụ.
Lúc này, chị Hương mới hay không phải thần dược lúc nào cũng tốt. Trường hợp của chị Nguyễn Thị Nga – Hai Bà Trưng, Hà Nội cũng tương tự. Chị Nga cho biết mẹ chị bị ung thư vú, chị mua nhân sâm cho mẹ dùng và kết quả lại bị tác dụng phụ của nhân sâm.
TS Phạm Việt Hoàng – nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh, Hà Nội cho biết nhân sâm là một trong những vị thuốc cổ truyền trong Đông y. Nhân sâm vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, vào hai kinh tỳ và phế; có tác dụng bổ tâm dịch, bổ nguyên khí nhất là ở phế, thần kinh suy nhược. Nhân sâm thường được dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác, tùy thuộc vào từng trường hợp.
Nhân sâm dùng riêng để diều trị các bệnh khí huyết hư, mất m.áu, chân tay lạnh, thở nông, mạch yếu. Trong chữa bệnh khác, nhân sâm phối hợp với Bạch truật, Phục linh, Cam thảo: Tỳ vị kém, biểu hiện kém ăn, mệt mỏi, đầy thượng vị và bụng. Nhân sâm phối hợp với Lộc nhung: Thiếu khí ở phổi, biểu hiện như thở nông, ra mồ hôi trộm và mệt mỏi; tiểu đường hoặc kiệt khí do sốt gây ra biểu hiện như khát, ra mồ hôi, kích thích thở nông và mạch yếu…; kích thích tâm thần biểu hiện như trống ngực, lo lắng mất ngủ, hay mộng mị, hay quên; bất lực ở đàn ông, phụ nữ. Liều dùng ngày 4 – 12g.
Có thể sử dụng nhân sâm tẩm rượu, ủ mềm, thái lát, sao nhỏ lửa. Nếu cứng hấp trong nồi cơm cho mềm. Hoặc dùng chín như nhân sâm tẩm nước Gừng, sao gạo Nếp cho vàng rồi cho vào đảo qua, bắc ra đảo thêm một lúc là được. Sau khi bào chế có thể tán bột uống hoặc uống với thuốc thang đã sắc.
Ai không được dùng nhân sâm
TS Hoàng cho biết những trường hợp không được dùng Nhân sâm: Phụ nữ mới đẻ huyết xông lên, bệnh sơ cảm mới phát, mới thổ huyết; cảm mạo, phát sốt; bệnh gan mật cấp tính; viêm dạ dầy và ruột cấp tính, bị nôn mửa đau bụng đi ngoài; viêm loét hốc dạ dày cấp tính và xuất huyết; bị giãn phế quản, ho ra m.áu; cao huyết áp; di tinh, x.uất t.inh sớm; người có bệnh về hệ thống miễn dịch; phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 14 t.uổi…
Theo một nghiên cứu mới, những người uống nhân sâm trước khi mắc bệnh ung thư vú có thể giảm tới 30% nguy cơ t.ử v.ong và phục hồi nhanh hơn sau khi điều trị. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng Nhân sâm thường có tác dụng phụ khi dùng cùng với các loại thuốc khác nên người bị ung thư vú cần tư vấn bác sĩ trước khi dùng.
Trong sâm có một số thành phần như panacen, panaquillon, panaxin, panax sapogenol… có thể gây ngộ độc. T.rẻ e.m, nhất là trẻ sơ sinh, cơ thể còn non yếu nên rất dễ trúng độc.
Trẻ bị ngộ độc sâm, thường có các triệu chứng: hay kêu khóc, quấy nhiễu không yên, mặt nhợt nhạt, xuất hiện các vết tím bầm, co quắp, thở gấp, tim đ.ập chậm, nôn mửa v.v..
Những người khỏe mạnh cũng được khuyến cáo không sử dụng nhân sâm. Người xưa thường bảo, đang khỏe mạnh mà dùng sâm, chẳng khác gì ngôi nhà đang vững chắc lại đục tường cấy thêm cột vào để gia cố; như vậy không chỉ vô ích mà còn khiến ngôi nhà chóng hư hỏng hơn.
Theo infonet
Chuyện những cặp đôi không hoàn hảo 11: Nhân sâm và hải sản – “Mối duyên” cấm kỵ truyền kiếp
Sau khi uống nhân sâm nên kiêng ăn tất cả các loại hải sản bởi hải sản đại hạ khí, còn nhân sâm đại bổ khí, hai thứ triệt tiêu lẫn nhau, gây hại cho người sử dụng.
Theo y học hiện đại, nhân sâm là dược liệu quý hiếm có vị đắng, không độc, có tác dụng đại bổ nguyên khí, giúp bồi bổ sức khỏe, nâng cao thể lực cho con người nhờ các thành phần hợp chất hữu cơ quan trọng như chất Germanium, Glycoside Panaxin cùng với các vitamin B1, vitamin B2, các axit béo như axit Panmitic, Streari, Linoleic và các axitamin.
Còn theo y học cổ truyền, nhân sâm được coi là đầu vị của thuốc bổ khí và đứng đầu trong 4 vị thuốc quý của Đông y: sâm, nhung, quế, phụ. Với công năng bổ khí, ích huyết, sinh tân, định thần, ích trí. Được dùng trị chứng chân khí suy kém, cơ thể thường xuyên có cảm giác mệt mỏi, đoản hơi, đoản khí, chân tay lạnh, mạch yếu, người gầy yếu, cơ thể mới ốm dậy, kém ăn, trí nhớ suy giảm, người ở trạng thái căng thẳng thần kinh, trong người nóng, háo khát, đái tháo, tim loạn nhịp, s.inh d.ục kém, t.rẻ e.m quá gầy yếu, chậm lớn.
Đặc biệt, nhân sâm có công dụng tuyệt vời trong việc bồi bổ trí não, phát triển tư duy, trí tuệ, tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ điều trị ung thư, ngăn ngừa lão hóa.
Nhân sâm đứng đầu trong 4 vị thuốc quý của Đông y.
Ngoài ra, loại thảo dược này còn có thể được dùng để hỗ trợ điều trị trong các trường hợp bệnh nhân thiếu m.áu, mắc các bệnh như viêm dạ dày, hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính…
Tuy là vị thuốc quý nhưng nhân sâm lại có rất nhiều điều cấm kỵ cần lưu ý. Khi uống nhân sâm nên kiêng ăn tất cả các loại củ cải (đỏ, trắng, xanh…) và hải sản. Theo y học cổ truyền, củ cải và đồ biển đại hạ khí, còn nhân sâm đại bổ khí, hai thứ triệt tiêu lẫn nhau, gây hại cho người sử dụng.
Ăn hải sản rồi uống nhân sâm cùng lúc sẽ gây hại tới sức khỏe người dùng.
Nhân sâm tuy là loại thuốc bổ khí đầu vị, song không phải dùng cho mọi đối tượng được. Người bụng thường xuyên bị đầy trướng, căng tức, đau bụng, sôi bụng, phân nát, lỏng hoặc tiêu chảy không được dùng. Đặc biệt, nếu bị đau bụng, tiêu chảy, dùng nhân sâm có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Người bị nôn mửa, trào ngược dạ dày – thực quản, tăng huyết áp cũng không nên dùng. Vì sâm lúc đầu có tác dụng tăng huyết áp, sau lại hạ. Do vậy nếu ở trạng thái tăng huyết áp dễ dẫn đến tai biến mạch m.áu não. Phụ nữ trước ngày sinh cũng không nên dùng sâm.
Người hay mất ngủ nhưng sức khỏe yếu mà muốn dùng sâm nên dùng buổi sáng với liều lượng thấp, khoảng 2-3g/ngày. Cần lưu ý không dùng lô sâm (đầu núm rễ củ sâm), vì có tác dụng gây nôn. Không dùng kèm với vị lê lô và ngũ linh chi.
Theo nhiều ghi chép thì khi cơ thể người nhận quá 100g nhân sâm thì sẽ có hưng phấn. Nếu dùng quá 200g thì sẽ xuất hiện các hiện tượng trúng độc như toàn thân nổi ban, ngứa ngáy, chóng mặt, đầu óc quay cuồng, nhiệt độ cơ thể tăng, xuất huyết…
Ngoài ra nếu dùng nhân sâm trong thời gian dài thì sẽ bị bí tiểu, từ đó dẫn đến phù nước. Nếu người đang mang thai sử dụng nhiều nhân sâm thì sẽ xuất hiện các hiện tượng như nôn mửa, phù nước, huyết áp tăng… thậm chí xuất huyết â.m đ.ạo và có thể dẫn đến sảy thai.
T.rẻ e.m cơ thể yếu, kém ăn, chậm phát triển về thể lực và tinh thần có thể dùng nhân sâm, song không nên quá lạm dụng vì có thể làm cho trẻ bị k.ích d.ục sớm.
Đặc biệt, không được dùng đồ kim loại để nấu nhân sâm và không được uống trà sau khi dùng nhân sâm vì trà sẽ làm giảm tác dụng của nhân sâm.
Phong Linh (tổng hợp)
Theo nguoiduatin
